Odpowiedzialni właściciele poważnie podchodzą do zagadnienia regulacji płodności swojego pupila, aby zapobiegać wzrostowi liczby zwierząt niechcianych, a w konsekwencji bezdomnych.
Regulacja płodności psów i kotów
Rosnąca liczba zwierząt domowych powoduje coraz większe wymagania stawiane lekarzom weterynarii co do zapobiegania nadmiernemu ich rozmnażaniu, czy hamowaniu uciążliwych objawów rujowych. U samców wskazaniem do kastracji może być nadmierna pobudliwość i związany z nią problem włóczęgostwa, ucieczek, jak również próba kontrolowania zachowań agresywnych. Są to najważniejsze powody wykonywania tego zabiegu u zwierząt zdrowych. Należy również pamiętać o konieczności wykonania zabiegu kastracji, jako elementu terapii leczniczej, w przypadku rozwoju niektórych chorób. Chodzi tutaj szczególnie o ropne zapalenie macicy i nowotwory gruczołów sutkowych u samic oraz przerost gruczołu krokowego i nowotwory jąder u samców. Antykoncepcja może polegać na sterylizacji chirurgicznej lub farmakologicznej (czasowej) oraz kastracji.
- Sterylizacja chirurgiczna – polega na podwiązaniu jajowodów (u samic) lub podwiązaniu nasieniowodów (u samców) bez usuwania gonad i przydatków.
- Sterylizacja farmakologiczna – to podawanie preparatów zawierających syntetyczne pochodne progesteronu tzw. progestageny, ale leki te mogą mieć działanie uboczne (mogą powodować ropomacicze, spowodować cukrzycę). Progestageny sprzyjają rozwojowi złośliwych guzów gruczołu mlekowego u samic. Progestageny występują w postaci doustnej oraz iniekcyjnej.
- Kastracja – to usunięcie jajników (owariektomia) lub usunięcie jajników i macicy (owariohisteriektomia) u samic, a u samców usunięcie jąder.
W Polsce uważa się, że optymalnym czasem, w którym powinno wykonać się zabieg kastracji samca bądź samicy to okres osiągnięcia dojrzałości płciowej, czyli najczęściej po pierwszej cieczce w przypadku samic bądź ok. 12-24 m-c u samców.
Twierdzenie, że każda samica powinna choć raz urodzić młode, nie ma uzasadnienia medycznego. Należy pamiętać, że nawet kilkunastoletnie zwierzę może być poddane temu zabiegowi, jeżeli są do tego wskazania medyczne.
Pamiętajmy także, że w związku ze zróżnicowaniem zwierząt, jakie są obecnie pod nasza opieką w domach, kastracja zwierząt nie dotyczy jedynie psów i kotów ale także królików, fretek, świnek morskich, szczurów i wielu innych.
Właściciele posiadający problem ze swymi podopiecznymi (znaczenie terenu, wzmożona aktywność, przykry zapach) powinni się zastanowić nad takim niezwykle prostym rozwiązaniem. Przeprowadzenie zabiegu umożliwi także bezproblemową hodowlę większej liczby zwierząt, pozwoli na ich lepszą integrację.
Kastracja a otyłość
Faktem jest, że zabieg kastracji w znaczącym stopniu wpływa na rozwój otyłości u zwierząt. Szacuje się, że ryzyko to wzrasta o ok. 50%, gdyż usunięcie narządów płciowych powoduje zahamowanie oddziaływania na organizm ważnych hormonów płciowych, doprowadzając do spowolnienia przemian metabolicznych, czyli spowolnienia wykorzystania energii z pokarmu oraz własnych zasobów organizmu. Kastracja może powodować u niektórych zwierząt ospałość i spowolnienie przemiany materii z tendencją do tycia. Można jednak temu zapobiec nie przekarmiając zwierząt po zabiegu kastracji, stosując odpowiednie karmy-diety oraz zapewniając im dużo ruchu i zabawy.