Kardiologia weterynaryjna, kardiolog zwierzęcy - diagnostyka i leczenie

Choroby serca i układu krążenia są jednym z częstszych schorzeń u zwierząt. Mogą one występować u zwierząt w każdym wieku, bez względu na rasę, wielkość czy płeć zwierzęcia. Często właściciele mylnie łączą objawy wskazujące na chorobę układu sercowo-naczyniowego ze starością pupila, wysoką temperaturą otoczenia, otyłością lub grubym futrem zwierzęcia.

Co jest przyczyną tego, że Państwa zwierzę zaczęło się szybciej męczyć?

Przyczyny mogą wynikać z niedomykalności zastawek lub przecieków wewnątrzsercowych – powoduje to zaleganie krwi w komorach serca i adaptację mięśnia sercowego polegającą na poszerzeniu komór – kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM).

Drugą przyczyną są zwężenia prawego lub lewego ujścia tętnicznego lub nadciśnienie tętnicze – w takim przypadku dochodzi do kompensacyjnego przerostu mięśnia sercowego do wewnątrz. Komora zmniejsza swoją pojemność, co powoduje wyrzucanie mniejszej ilości krwi na obwód. Przerost taki najczęściej zdarza się u kotów – kardiomiopatia przerostowa (HCM).

Ponadto objawy niewydolności serca, powodujące zmniejszone napełnianie serca, mogą powodować przyczyny mechaniczne, takie jak płyn w worku osierdziowym.

Jakie objawy powinny zaniepokoić właścicieli?

• nietolerancja wysiłkowa – wysiłek sprawia szybsze niż zawsze męczenie się zwierzęcia, osłabienie, ospałość,
• kaszel – nasilający się w szczególności po wysiłku/ekscytacji, lub w nocy,
• omdlenia, zapaść,
• trudności oddechowe, zapaść,
• krwioplucie,
• brak apetytu, utrata wagi,
• powiększenie zarysu brzucha,
• obrzęki kończyn,
• bladość błon śluzowych, zimne kończyny, ogon,
• sine błony śluzowe, język,
• słabszy wzrost szczenięcia w porównaniu do reszty miotu,
• u kotów dodatkowo niedowład kończyn miednicznych.

Należy pamiętać, że występowanie powyższych objawów nie jest jednoznaczne z chorobą układu krążenia, mogą być powodowane przez zaburzenia innych narządów, niż serce.

Oczywiście schorzenia serca i układu krwionośnego mogą występować u każdego pupila, jednak są rasy, które są szczególnie predysponowane i należałoby u nich wykonywać raz na rok kontrolę kardiologiczną. Do ras tych należą: dobremany, wilczarze irlandzkie, charty szkockie, dogi niemieckie, owczarki niemieckie, boksery, golden retrievery, jamniki, yorkshire teriery, pudle, maine coony, ragdolle, koty norweskie leśne, brytyjskie krótkowłose.

Konsulatacja kardiologiczna

Podczas konsultacji kardiologicznej lekarz przeprowadzi z właścicielem dokładny wywiad odnośnie samopoczucia pacjenta oraz występujących objawów klinicznych. Następnie zostanie przeprowadzone badanie kardiologiczne, które jest bezbolesne, nieinwazyjne oraz nie wymaga żadnego wcześniejszego przygotowania zwierzęcia. Podczas takiego badania lekarz sprawdzi m.in. zabarwienie błon śluzowych, odruchy źreniczne, obecność i jakość tętna na tętnicach udowych oraz dokładnie osłucha klatkę piersiową. Jeśli okaże się to konieczne, w uzależnieniu od otrzymanych od właściciela informacji oraz wyniku badania klinicznego.

W celu diagnostyki chorób i wad układu krążenia wykonuje się następujące badania:

• elektrokardiografia (EKG),
• zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej w projekcji lewobocznej, prawobocznej oraz strzałkowej (RTG),
• echokardiograficzne,
• fonokardiograficzne (PCG).

Badania te pozwalają postawić rozpoznanie oraz wdrożyć odpowiednie leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne.

Pomiar ciśnienia krwi

Pomiar ciśnienia krwi to badanie nieinwazyjne dla psów i kotów. Najczęściej wykonuje się je na przedniej kończynie bądź ogonie. Ciśnienie krwi w naszej Klinice może być mierzone zarówno metodą dopplerowską, jak i oscylometryczną. Celem pomiaru ciśnienia krwi jest wykrywanie jego wzrostu, zapobieganie jego powikłaniom, monitoring oraz leczenie skutków nadciśnienia.

Ciśnienie skurczowe u psów nie powinno przekraczać 160 mmHg, a u kotów 120 mmHg. Natomiast ciśnienie rozkurczowe nie powinno przekraczać u psów 100 mmHg, a u kotów 90 mmHg.

Najczęstszymi przyczynami nadciśnienia tętniczego u zwierząt są: niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, choroba Cushinga, hiperaldosteronizm, guz chromochłonny nadnerczy, cukrzyca.

Zgodnie z zaleceniami International Cat Care pomiar ciśnienia powinien być regularnie wykonywany u:

• kotów grupy ryzyka – czyli chorujących na przewlekłą niewydolność nerek, nadczynność tarczycy, hiperaldosteronizm, hiperadrenokortycyzm, ze zmianami w gałkach ocznych, nerkach, układzie krążenia i mózgu powstałych wtórnie do nadciśnienia. Pomiar powinien być wykonywany niezwłocznie, a następnie kontrolnie co 3 – 6 miesięcy w uzależnieniu od stanu klinicznego pacjenta oraz zaleceń lekarza prowadzącego,
• kotów zdrowych w wieku 3 – 6 lat – nie ma specyficznych zaleceń odnośnie częstotliwości wykonywania badania, ale zaleca się rozmowę z właścicielami na temat ciśnienia tętniczego,
• kotów zdrowych w wieku 7 – 10 lat – pomiar co najmniej raz w roku,
• kotów zdrowych w wieku 11 – 14 lat – pomiar co 6 miesięcy,
• kotów zdrowych po 15 roku życia – co najmniej co 6 miesięcy.

Badania laboratoryjne o profilu kardiologicznym

• morfologia,
• AST,
• ALT,
• ALP,
• kinaza kreatyninowa,
• trójglicerydy,
• NT - proBNP,
• elektrolity.

Profil taki pozwala nam na ocenę wydolności mięśnia sercowego u psów i kotów. W miarę postępu choroby serca, dochodzi do rozciągnięcia jego komór i przedsionków, co wywołuje uwolnienie większych ilości BNP, co jednocześnie prowadzi do podwyższenia stężenia NT – proBNP – peptydu, uwalnianego przez miocyty sercowe w reakcji na obciążenie i stres.

U psich pacjentów za punkt wyjściowy prowadzenia monitoringu uznaje się moment, w którym po raz pierwszy można było usłyszeć szmer w sercu, natomiast w przypadku kotów przeprowadza się jako badanie przesiewowe niezależnie od tego, czy wykazują objawy kliniczne.