Radiologia

Badanie radiologiczne polega na prześwietleniu badanego obszaru niewielką ilością promieni rentgenowskich. Pacjent zostaje odpowiednio ułożony na kasecie rentgenowskiej. W połączeniu z innymi metodami obrazowania badanie rentgenowskie daje możliwość szybkiego wykrycia zmian. Jest to badanie z wyboru w ocenie układu oddechowego, kostno-stawowego oraz przewodu pokarmowego.

Jak przygotować się do badania RTG?

U pacjentów wymagających tzw. premedykacji (podanie środków rozluźniających/uspokajających) do badania (np. RTG stawów biodrowych/zatok nosowych/zębów i innych) konieczna jest przynajmniej 12-godzinna głodówka. Tuż przed badaniem należy usunąć z ciała pacjenta cieniujące elementy (szczególnie metalowe takie jak kolczatka, obroża, szelki i inne). Badanie profilaktyczne (dotyczy szczególnie predysponowanych ras np. golden retrievery, labradory, owczarki niemieckie, nowofunlandy, rottwielery i inne):

• stawy biodrowe (badanie w kierunku dysplazji biodrowej w projekcji brzuszno-grzbietowej),
• stawy łokciowe (w zależności od wymagań związku kynologicznego wykonywane są 3 do 4 projekcji każdego ze stawów.

Badanie kontrastowe

Badanie kontrastowe przewodu pokarmowego

• badanie wykonywane najczęściej w celu wykrycia patologii motoryki przewodu pokarmowego powodowanej obecnością ciał obcych, zmian zapalnych, pourazowych, wytwórczych, metabolicznych, anomalii rozwojowych i innych. Diagnostyka rozszerzenia przełyku (tzw. achalazja),
• kolonografia: podanie środka cieniującego do prostnicy w celu wykrycia zmian patologicznych.

Badanie kontrastowego rdzenia kręgowego

• mielografia – podanie środka cieniującego do przestrzeni podoponowej w celu wykrycia ucisku rdzenia kręgowego,
• epidurografia – podanie środka cieniującego nadoponowo, najczęściej w diagnostyce tzw. Zespołu Cauda Equina,
• artrografia – badanie kontrastowe stawów: podanie środka cieniującego do przestrzeni wewnątrzstawowej w celu wykrycia uszkodzeń chrząstki stawowej.

Badanie kontrastowe naczyń

Układu wrotnego, tzw. portografia, wykrycie patologicznych połączeń naczyniowych upośledzających funkcję wątroby.

• urografia: kontrola funkcji nerek, diagnostyka patologii ujścia moczowodów tzw. moczowodów ektopowych,
• cystografia: obrazowanie pęcherza moczowego, najczęściej jako pneumocystografia (połączenie cystografii z pneumografią) oraz uretrografią. W połączeniu z urografią pozwala na lepszą ocenę układu moczowego, zmian pęcherza moczowego i cewki moczowej,
• fistulografia: podanie środka cieniującego do przetoki w celu lokalizacji jej przebiegu,
• sjalografia: badanie kontrastowe ślinianek i przewodów wyprowadzających.

Dysplazja

Dysplazja biodrowa

Choroba dotycząca stawów biodrowych, doprowadzająca do ich zwyrodnienia. Jest chorobą dziedziczną, która może przez długi czas nie dawać żadnych widocznych objawów klinicznych. Zapobieganie i odpowiednio szybka interwencja dają większą szansę na zatrzymanie postępujących zmian zwyrodnieniowych.

Może wystąpić także na skutek przebytego urazu, dlatego poza zwiększonym ryzykiem rozwoju u ras predysponowanych, może wystąpić u każdego psa i w każdym wieku. Przykładowe rasy predysponowane do dysplazji: golden retriever, labrador retriever, owczarek niemiecki, owczarek węgierski (kuwasz), nowofunland, rottweiler, bloodhound, berneński pies pasterski, mastiff neapolitański, bernardyn, wyżeł niemiecki szorstkowłosy, border collie, mieszańce tych ras oraz inne psy najczęściej ras dużych.

Dysplazja łokciowa

Choroba dotycząca stawów łokciowych. Często, podobnie jak dysplazja biodrowa, wykrywana zbyt późno, doprowadza do rozwoju zmian zwyrodnieniowych, z czasem do nieodwracalnego zesztywnienia stawów (tzw. ankylozy). Może mieć charakter wrodzony lub nabyty.

Jak przygotować zwierzę do badania?

Do badania stawów biodrowych wymagana jest 12-godzinna głodówka, ponieważ do badania pies poddawany jest tzw. premedykacji (w celu rozluźnienia/uspokojenia). Pozycja do tego badania jest na tyle niewygodna dla psa, że mimo łagodnego charakteru zwierzęcia, bez podania mu środków rozluźniających najczęściej nie udaje się odpowiednio wyciągnąć kończyn tylnych, żeby móc prawidłowo ocenić stawy. Doprowadza to do niepotrzebnego mnożenia projekcji i w związku z tym naświetlania pacjenta.

Standardowo u psów młodych dodatkowo wykonujemy projekcje z tzw. dystrakcją, która pozwala już w 16 tygodniu życia wykryć zmiany w stawach, które nie dają jeszcze widocznych zmian na radiogramach wykonywanych standardowo. Pacjent układany jest na grzbiecie, dla zachowania symetrii ciała wkładany jest do odpowiedniego korytka, a jego kończyny tylne wyprostowuje się w stawach kolanowych równolegle do siebie.

Wykonanie pierwszego zdjęcia w zależności od wyników badania klinicznego (ortopedycznego), oraz rasy psa zaleca się już w wieku ok. 4-5 miesiąca życia, następnie w wieku ok. 8-9 miesiąca oraz po ukończeniu 15 miesiąca życia, wtedy też można dokonać wpisu takiego zdjęcia do rodowodu zwierzęcia, po uprzedniej jego ocenie przez uprawnioną do tej czynności osobę (specjalistę radiologii).

Na prawidłowym zdjęciu rentgenowskim powinny znajdować się stawy biodrowe ułożone symetrycznie, widoczne stawy biodrowo-krzyżowe oraz oba stawy kolanowe w projekcji strzałkowej z rzepkami kolanowymi w środkowej części kości udowych. Tak wykonane zdjęcie daje największą szansę na prawidłową ocenę stawów.