Czy mój pies ma niedowład?
Niedowład a paraliż.
Niedowład (łac. paresis) jest to osłabienie świadomej czynności ruchowej kończyny. Nie należy mylić z porażeniem (łac. plegia), które charakteryzuje się zupełną utratą zdolności do wykonania świadomych ruchów. Na podstawie lokalizacji niedowład różnicuje się na typu GNR (górny neuron ruchowy) lub DNR (dolny neuron ruchowy). Niedowład może dotyczyć każdej grupy mięśni, jednak najczęściej rozpoznaje się niedowład kończyn miednicznych. Osłabienie czynności ruchowej kończyn może dotyczyć tylko jednej kończyny (monopareza), obu kończyn (parapareza), obejmujące jedną połowę ciała, tzw. niedowład połowiczny (hemipareza) oraz wszystkich kończyn (tetrapareza).
Jaka jest różnica między GNR a DNR?
Dolny neuron ruchowy (DNR) łączy bezpośrednio ośrodkowy układ nerwowy z mięśniem lub gruczołem. Uszkodzenie DNR charakteryzuje się wiotkością mięśni, która charakteryzuje się występowaniem tylko w obszarze, za który odpowiedzialny jest dany nerw. Pies stawia krótkie kroki oraz jego odruchy rdzeniowe są osłabione lub zniesione. Zanik mięśni w tym przypadku będzie rozwijał się szybko, ponieważ jest spowodowany brakiem unerwienia. Natomiast górny neuron ruchowy (GNR) wywodzi się z mózgu i jego zadaniem jest kontrolowanie układów DNR. Uszkodzenie GNR prowadzi do niedowładu spastycznego we wszystkich kończynach, które są położone doogonowo od zmiany. Niedowład spastyczny charakteryzuje się prawidłowym lub wzmożonym napięciem mięśni kończyn. Chód psa cechuje się szeroką postawą oraz wykonywaniem długich kroków. Reakcje korektury są często opóźnione, natomiast odruchy rdzeniowe będą prawidłowe lub zwiększone. Zmiany dotyczące GNR prowadzą do niewielkich zaników mięśniowych, które występują w późnym etapie z powodu braku używania kończyny. Najczęstsze choroby spotykane podczas niedowładu kończyn u psa:
- dyskopatie
- choroby krążka międzykręgowego typ I i III
- zator włóknisto-chrzęstny (FCE)
- krwotok
- zawał
- uraz zewnętrzny
Dyskopatie
Krążek (dysk) międzykręgowy składa się z pierścienia włóknistego (część zewnętrzna) i jądra miażdżystego (galaretowata część środkowa). Wyróżnia się dwa typy zwyrodnień krążka międzykręgowego: typ I Hansena i typ II Hansena.
Typ I Hansena
Najczęściej występuje u ras chondrodystroficznych, takich jak jamniki, pekińczyki, welsh corgi, shih tzu. Nie oznacza to jednak, że nie może wystąpić u innych psów. W procesie chorobowym dochodzi do zwyrodnienia macierzy jądra miażdżystego, odwodnienia oraz mineralizacji, co w konsekwencji może prowadzić do przerwania ciągłości krążka międzykręgowego. Nawet przy normalnym ruchu, może dojść do przerwania pierścienia i wypadnięcia zwyrodniałego jądra miażdżystego do kanału kręgowego (ekstruzja) i spowodowanie ostrego ucisku na rdzeń kręgowy. Typowa lokalizacja uszkodzenia to końcowa część odcinka piersiowego i początkowa lędźwiowego kręgosłupa. Choroba objawia się silnym bólem, obustronnym niedowładem lub porażeniem kończyn w zależności od lokalizacji wypadnięcia dysku. Pies może przyjmować charakterystyczną postawę w odpowiedzi na ból tj. wygięcie grzbietu w łuk, napięcie mięśni brzucha oraz wykazywać nadwrażliwość czuciową. Mogą pojawić się objawy ogólne jak apatia, brak apetytu. Na podstawie anamnezy, badania klinicznego oraz neurologicznego można podejrzewać wypadnięcie dysku oraz określić w jakim miejscu rdzenia doszło do uszkodzenia. Jednak najlepszą metodą rozpoznania i lokalizowania miejsca ekstruzji krążka międzykręgowego jest MRI (rezonans magnetyczny). Leczenie psów z wypadnięciem dysku międzykręgowego (zachowawcze lub chirurgiczne) uzależnione jest od nasilenia objawów klinicznych odnotowanych podczas oceny pacjenta, czasu ich trwania, tego czy jest to pierwszy epizod choroby czy nawracający oraz od miejsca, w którym doszło do urazu rdzenia kręgowego. Elementy leczenia zachowawczego to ścisłe ograniczenie ruchu zwierzęcia (unieruchomienie w klatce) na okres co najmniej 6 tygodni oraz stosowanie przez pierwsze 3-5 dni niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Odbarczenie chirurgiczne polega na usunięciu wypadniętego dysku z kanału kręgowego.
Typ II Hansena
Rasy najczęściej dotknięte tym typem zwyrodnienia to owczarki niemieckie i golden retrieviery. Występuje u psów dorosłych i starszych. Tutaj dochodzi do innego rodzaju zwyrodnienia, które powoduje stopniowe wysuwanie dysku, zawierającego nienaruszony, zwyrodniały pierścień. W przeciwieństwie do typu I, rozwija się powoli i może wiązać się z mniejszym stopniem uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Typ III Hansena
Ostre nieuciskające uwypuklenie się jądra miażdżystego zdarza się częściej u ras dużych, ale może wystąpić u każdego psa. Nie ma charakteru zwyrodnieniowego, wiąże się raczej z urazem, który rozrywa pierścień i umożliwia nagłe przemieszczenie się prawidłowego jądra. Ponieważ substancja żelowa zwykle się rozprasza, najczęściej nie obserwuje się utrzymującego się ucisku rdzenia ani bólu. Pacjenci ci zwykle nie wymagają operacji i dobrze reagują na leki przeciwzapalne oraz rehabilitację.
Zator włóknisto-chrzęstny
blokuje on tętniczki i żyły w rdzeniu kręgowym, wywołując powstawanie ognisk niedokrwienia a następnie ognisk martwicy. Dokładna przyczyna tej choroby nie jest znana.
Choroba ta jest problemem głównie ras średnich i dużych, poddanych wcześniej intensywnemu wysiłkowi fizycznemu. Większość chorych psów to zwierzęta w wieku 3-7 lat. Objawy pojawiają się nagle i zależą od lokalizacji chorobowo zmienionego odcinka rdzenia kręgowego. Symptomy choroby postępują w ciągu kilku kolejnych godzin i charakteryzują się jednostronnym lub asymetrycznym niedowładem bądź porażeniem kończyn miednicznych oraz brakiem odczuwania bólu. Rozpoznanie FCE stawia się zazwyczaj na podstawie występujących objawów klinicznych oraz po wykluczeniu tła zapalnego i ostrych chorób powodujących ucisk rdzenia kręgowego. Leczenie jest zachowawcze i obejmuje postępowanie wspomagające, pielęgnacyjne i fizjoterapię, której wczesne wprowadzenie może przyspieszyć proces zdrowienia. Całkowity powrót do zdrowia może trwać kilka tygodni, a rokowanie zależy od lokalizacji uszkodzenia i stopnia nasilenia deficytów neurologicznych.
Jak leczyć dyskopatię u psów?
Z pomocą przychodzi neurochirurgia, czyli operacyjne leczenie dyskopatii u psów. W celu zdiagnozowania schorzenia konieczne jest przeprowadzenie badania neurologicznego. Po konsultacji neurologicznej i neurochirurgicznej następuje przygotowanie pacjenta do zabiegu.
